Efekt trzeciej osoby (Third-person effect- TPE)- polega na przekonaniu, że inni są bardziej podatni na wpływ określonych środków, aniżeli my sami. 

Efekt pierwszy raz został opisany przez Philipa Davisona, profesora socjologii z Columbia University, w 1983 roku. W typowym badaniu efektu trzeciej osoby, uczestnicy są poddani perswazyjnej komunikacji, a następnie zadaje się im dwa pytania: w jakim stopniu komunikat zmieni ich własne podejście, oraz w jakim stopniu komunikat wpłynie na przekonania innych (lub przeciętnej osoby).

I tak np. w jednym z badań wykazano, że amerykańscy licealiści wierzą, że reklamowanie papierosów może wpłynąć na innych aniżeli na nich samych. W innym badaniu wykazano, że 60% dorosłych jest przekonana, że pornografia ma negatywny wpływ głównie na innych. W jeszcze innym badaniu, wykazano, że studenci uważają, że reklamy telewizyjne mogą mieć wpływ na innych, aniżeli na nich samych.

Bardziej zatrważające są badania dotyczące efektu trzeciej osoby w kontekście uzależnień. Przeprowadzone badania dotyczące palenia papierosów, wykazały, że palacze szacowali na niższym poziomie prawdopodobieństwo doświadczenia negatywnych konsekwencji zdrowotnych u siebie niż u przeciętnego palacza. Co więcej, palacze wierzą, że są w stanie bardziej kontrolować swoje uzależnienie i łatwiej z niego wyjść, niż jest w stanie to zrobić przeciętny palacz.

Bibliografia:

• Davison, W. (1983). „The third-person effect in communication”. Public Opinion Quarterly. 47 (1): 1–15. doi:10.1086/268763.
• Błachnio, A., Przepiórka, A., & Rowiński, T. (2010). Internet in psychological research. Warszawa: Wydawn. Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego