Wraz z rosnącą popularnością mediów społecznościowych, psychologowie zaczęli zadawać pytania o ich wpływ na naszą kondycję psychiczną.

Instagram to portal społecznościowy, który powstał w 2010 roku i który służy do dzielenia się zdjęciami oraz video. Dziś już wiemy, że Instagram posiada szczególne cechy, które mogą powodować u użytkowników negatywne konsekwencje.

Co więcej, w badaniach wykazano, że Instagram jest najbardziej szkodliwym ze wszystkich portali społecznościowych (raport #StatusofMind, opracowany przez The Royal Society for Public Health). W Polsce z Instagrama korzysta około 6 milionów osób, natomiast na całym świecie korzysta z niego około 1 miliarda osób (statystyki: https://www.statista.com/statistics/272014/global-social-networks-ranked-by-number-of-users/).

W dzisiejszym wpisie chcę przytoczyć wnioski z badania dotyczącego wpływu korzystania z Instagrama na przeżywanie symptomów depresji.

Ale zanim, to powiedzmy jeszcze o kilku ogólnych charakterystykach Instagrama jako portalu społecznościowego.

Bez wątpliwości, unikalny charakter Instagrama tworzą zdjęcia, co jest główną przyczyną wybierania przez użytkowników przede wszystkim zdjęć, na których wypadają korzystnie. W przeciwieństwie do Facebooka, użytkownicy Instagrama częściej postanawiają pozostawić swój profil publicznym, a także promować go i docierać do obcych osób poprzez hasztagi (#) lub oznaczenia innych profili na swoich zdjęciach.

Co jeszcze wyróżnia Instagram od Facebooka, to możliwość obserwowania postów danej osoby (profili osobistych) w jednym kierunku, a więc osoba, którą obserwujemy nie musi obserwować w zamian nas- co szczególnie widoczne jest przy profilach celebrytów, gwiazd.

Jaki mechanizm psychologiczny jest aktywowany przy obserwowaniu innych na Instagramie?

Mechanizm ten wyjaśnia teoria atrybucji. Jest to teoria, która podkreśla skłonność ludzi do tłumaczenia zachowań innych, ze względu na ich czynniki dyspozycyjne (np. cechy osobowości), a nie czynniki sytuacyjne (które w wielu przypadkach są decydujące dla zachowania). Teoria ta w przypadku korzystania z Instagrama sugeruje, że przeglądanie ulepszonych i starannie wybranych zdjęć celebrytów, gwiazd lub innych nieznajomych i płynące z tych zdjęć informacje, mogą być przez nas interpretowane jako informacje o tym, jak te osoby naprawdę żyją- co niekoniecznie musi być prawdą. Tego rodzaju wnioski sprzyjają porównywaniu siebie w odniesieniu do zakładanego (ale często nierealistycznego i wykreowanego) życia innych osób, co może wywoływać uczucie niepokoju (distress). Dlatego też, na doświadczenia symptomów depresyjnych, podatne mogą być szczególnie osoby, które obserwują dużą ilość nieznajomych, w tym szczególnie celebrytów i gwiazdy.

Związki korzystania z Instagrama z objawami depresyjnymi w prezentowanym badaniu Lup, Trup i Rosenthal, zostały zbadane poprzez występowanie u osób badanych takich objawów jak 1) mechanizm negatywnego porównania społecznego i 2) obserwowanie profilów nieznajomych. W badaniu 117 osób w wieku 18-29 lat wypełniło ankiety internetowe.

Wyniki ukazały, że korzystanie z Instagrama nieznacznie dodatnio korelowało z objawami depresyjnymi, a pozytywne porównania społeczne korelowały znacząco ujemnie z objawami depresyjnymi.

Wyniki sugerują także, że częstsze korzystanie z Instagrama ma negatywne skutki dla osób, które obserwują więcej obcych osób, ale ma pozytywne skutki dla osób, które obserwują mniej obcych osób.

Wyniki przeprowadzonego badania potwierdzają więc, że korzystanie z Instagrama może mieć negatywne konsekwencje i wywoływać symptomy depresji i smutku przez mechanizm społecznego porównywania do innych.

Badania ukazują także, że korzystanie z Instagrama, może służyć jako źródło pozytywnych porównań społecznych, a więc możliwe, że nie zawsze Instagram będzie miał na nas negatywny wpływ- pod względem wymiaru społecznego. Nie oznacza to jednak, że korzystanie z Instagrama będzie dla niektórych z nas korzystne, gdyż istnieje jeszcze kilka innych czynników, które mogą wpływać na nas, jako użytkowników Instagrama, negatywnie.

* Więcej nt. szkodliwego wpływu korzystania z Instagrama, a także jak z niego korzystać, aby zachować zdrowie psychiczne, dowiesz się już niebawem, w kolejnym wpisie na Psychobloqu.

Do usłyszenia!

Bibliografia:

• Lup, K., Trub, L., & Rosenthal, L. (2015). Instagram #Instasad?: Exploring Associations Among Instagram Use, Depressive Symptoms, Negative Social Comparison, and Strangers Followed. Cyberpsychology, behavior and social networking, 18 5, 247-52 .